Những ca khúc Hà Nội bất hủ (P.5)

(thongtin247) - Gửi người em gái

Vẫn biết rằng mỗi ca khúc đều là những tâm tình được gửi gắm trong từng dòng nhạc, chỉ với ý nghĩa đó thôi mỗi ca khúc đã thực sự như một bức tâm thư của tác giả gửi cho nhân thế. Vậy mà trong gần một thế kỷ của tân nhạc Việt Nam có những bức tình thư bằng tiết tấu và giai điệu đã trở nên bất tử, đã khiến biết bao nhiêu con tim của những người yêu nhau đi qua thế gian này, chia sẻ phần nào nhịp đập của trái tim người nghệ sĩ khi yêu.

Gửi người em gái của Đoàn Chuẩn – Từ Linh được hoàn thành năm 1956. Trong một đêm tân xuân giữa cơn mưa cánh hồng đào phai nỗi nhớ không chỉ còn là nỗi nhớ mà đã được nhân lên vạn bội trong ánh nhìn đau đáu, trong mối xót thương, trong một điều gì gần như là một niềm tuyệt vọng cách chia khôn cùng.

Vào mùa xuân năm 1956 ấy, vết thương chia cách đất nước chưa trở thành một nỗi đau phân lìa bởi vẫn còn nhiều hy vọng trong một cuộc trùng phùng. Những người yêu nhau vẫn chỉ coi sông bến Hải như một giới tuyến tạm thời chứ chẳng ai dám ngờ nó là nỗi đau chia lìa 2 miền đất nước trong suốt 20 năm. Xuân vẫn trở về với đời sống, với lòng người. Hồ Gươm vẫn lung linh, Ngọc Sơn vẫn uy nghi, chuông vẫn reo ngân trong giờ khắc giao thừa, chỉ có lòng người: “Nhìn xác pháo bên thềm chạnh lòng tôi nhớ tới người em”.

Trong 1 ca khúc – một bức tình thư như gửi người em gái, người nghe chạm được vào một lát cắt của lịch sử bởi lịch sử đã phủ bóng trên tâm hồn cá nhân của người nghệ sĩ. Và khi ấy những nỗi niềm riêng tư đã tìm được chia sẻ trong tâm hồn của những người đồng điệu cùng chung một thế hệ. Không chỉ có thế lớp khán giả hậu sinh có mường tượng được chăng một ngày Tết xa xưa qua những dòng nhạc, những lời ca?.

Mỹ nhân – người em gái, hình ảnh tuyệt vời trong tâm hồn người nhạc sĩ tài hoa, nếu còn sống, chắc cũng tóc bạc da mồi. Nhưng cái đẹp trong ca khúc thì vĩnh cửu. Nói rộng ra đó là quy luật chung của nghệ thuật.

Cành hoa tim tím bé xinh xinh báo xuân nồng
Rừng đào phong kín cánh mong manh hé hoa lòng
Hà Nội chờ đón tết, hoa chen người đi, liễu rũ mà chi
Đêm tân xuân, hồ Gươm như say mê
Chuông reo ngân, Ngọc Sơn sao uy nghi
Đường phố vắng bóng đèn
Chạnh lòng tôi nhớ tới người em.

Một ca khúc có tuổi đời dài lâu như vậy, đi qua biết bao nhiêu biến thiên của đời sống, biết bao nhiêu thăng trầm của lòng người hẳn đã được nhiều thế hệ của ca sĩ tiếp nối trình bầy, mỗi người một vẻ. Người hát nó bằng mỗi cộng cảm của những người cùng chung cảnh ngộ, cùng chung thế hệ. Người hát nó như thể câu chuyện riêng của chính lòng mình, và có người chỉ đơn thuần là kể lại câu chuyện mà người nhạc sĩ đã viết thành ca khúc. Nghe Hồng Nhung hát thấy thênh thang một trời Hà Nội, thấy xao xuyến mến yêu Hồ Gươm, Tháp Rùa, Đền Ngọc Sơn, Cầu Thê Húc – những hình bóng thân thương mà những người Hà Nội đi xa đều mang trong tâm khảm. (…)

Có phải em mùa thu Hà Nội

Vậy là lại thêm một lần trời đất bắc nhịp nối vào thu. Lại câu hỏi ngày nào của người nhạc sĩ vẫn trở trăn trong từng lời ta hát:
Tháng tám mùa thu, lá rơi vàng chưa nhỉ?
Từ độ người đi thương nhớ âm thầm
Có phải em là mùa thu Hà Nội
Tuổi phong sương ta cũng gắng đi tìm
Có phải em mùa thu xưa

Một buổi sớm tinh sương vào ngày đầu tháng Tám, trên những con phố đổ dài sắc nắng mật ong, lòng người chợt ngập ngừng cảm nhận bước chân xa của mùa gần tới, bước chân nhẹ nhàng nhuốm lại màu cho từng chiếc lá đang xoay tròn trong điệu valse của ngọn gió giao mùa…

Một buổi chiều tháng Tám, khi tiếng cười trong vắt tan lịm vào vị đắng ảo huyền của giọt cà phê rồi hòa với dòng người xuôi con phố, ta chợt thinh lặng, bồi hồi ngắm những chiếc lá hình tim lấp lánh vẫy đùa trong gió khi trên đường Trần Nhân Tông rẽ về hướng Quang Trung…

Thoáng chút ngỡ ngàng và bối rối khi ta khẽ khàng đặt dấu chân nhỏ bé lên chiếc cầu mới dựng, chiếc cầu vô hình nhưng không là ảnh ảo đang nối gần hai mùa Hạ và Đông. Có khi nào ai đó băn khoăn tự hỏi phải tới Đông bằng cách nào từ mùa Hạ, nếu không phải đi qua cây cầu của mùa Thu?

Tháng Tám, mang chín rộ của một ngày mùa Hạ đấy, nhưng lại vương vấn chút gì non tơ lắm của một mùa Thu kia. Cái thời khắc giao mùa dìu dịu không đủ để cho mùa Thu chín vàng trên màu của lá, trên hương của loài hoa sữa, trên vị ngọt ngào của gánh cốm xanh – Nhưng càng không đủ để sáng bừng như một ngày mùa Hạ, chỉ dám gom hương sen đượm nồng để ngan ngát một buổi chiều lộng gió hồ Tây…

Nhắc đến hoa, tháng Tám là khoảng giao thoa mà loài hoa cúc mùa Thu được đón mừng bởi những bông sen cuối Hạ, để sáng nay ta băn khoăn lắm không biết chọn cho mình một bó cúc tinh khôi hay những búp sen đầy sức sống? Ừ thì thôi là sen đi nhé… bởi sen theo mùa Hạ sắp qua rồi…